Real pierwszym klubem piłkarskim w historii, który osiągnął przychód w wysokości 1 miliarda euro!

Sezon 2023/24 zapisał się w historii futbolu, gdy Real Madryt jako pierwszy klub na świecie wygenerował przychód w wysokości ponad 1 miliarda euro w ciągu jednego sezonu. Ten sukces finansowy Królewskich był możliwy dzięki nowo wyremontowanemu i rozbudowanemu stadionowi Bernabéu, który znacząco zwiększył wpływy z dnia meczowego oraz przychody komercyjne w porównaniu z poprzednim sezonem.

Łącznie kluby uwzględnione w Money League w sezonie 2023/24 wygenerowały rekordowe przychody w wysokości 11,2 miliarda euro, co oznacza wzrost o 6% względem sezonu 2022/23. Rekordowe wpływy odnotowano z dnia meczowego, działalności komercyjnej oraz transmisji. W sezonie 2023/24 przeciętny klub z Money League uzyskał przychód w wysokości 560 milionów euro, w tym 244 miliony euro (44%) z działalności komercyjnej, 213 milionów euro (38%) z transmisji oraz 103 miliony euro (18%) z dnia meczowego.

Wzrost pojemności stadionów, wyższe ceny biletów oraz rozwój ofert premium w dni meczowe sprawiły, że wpływy z tego źródła wzrosły rok do roku o 11%, co ponownie uczyniło je najszybciej rozwijającym się segmentem przychodów dla klubów z Money League. Po raz pierwszy w historii raportu przychody z dnia meczowego przekroczyły 2 miliardy euro (2,1 miliarda euro), co stanowiło 18% całkowitych przychodów – najwyższy udział od sezonu 2014/15, kiedy wynosił on 19%.

Przychody komercyjne na poziomie 4,9 miliarda euro pozostawały największym źródłem dochodów klubów Money League drugi rok z rzędu, stanowiąc 44% całkowitych przychodów. Wzrost o 10% względem poprzedniego roku był głównie efektem organizacji wydarzeń pozapiłkarskich, lepszych wyników sprzedaży detalicznej oraz wzrostu przychodów ze sponsorów.

W sezonie 2023/24 wiele klubów piłkarskich organizowało duże wydarzenia sportowe na swoich stadionach, co zwiększyło ich przychody komercyjne. Przykładowo, wybrane francuskie kluby skorzystały na organizacji Rugby World Cup 2023, a niemieckie na UEFA EURO 2024. Rosnące uznanie dla stabilności oraz potencjalnych korzyści finansowych wynikających z dochodów generowanych przez stadiony sprawiło, że połowa klubów z Money League planuje ich modernizację w 2025 roku. Wśród nich znajdują się FC Barcelona i Manchester City (obecnie w trakcie prac budowlanych) oraz Manchester United (rozważający różne opcje modernizacji Old Trafford).

Dodatkowo osiem klubów z Money League odnotowało lepsze wyniki sprzedaży detalicznej, co podkreśla ich zdolność do wykorzystywania wartości marki oraz sukcesów sportowych w celu zwiększenia przychodów komercyjnych. Jest to również dowód na to, że kluby coraz częściej kontrolują większą część łańcucha wartości w sprzedaży merchandisingu, co może wskazywać na zmieniający się model biznesowy w przyszłości.

Z kolei przychody z transmisji, które wyniosły łącznie 4,3 miliarda euro, nie wzrosły w sezonie 2023/24. Było to spowodowane faktem, że wszystkie z pięciu największych lig pozostawały w tym samym cyklu praw do transmisji krajowych, co w poprzednim sezonie. Te ligi albo już weszły, albo wejdą w okres względnej stabilizacji przychodów z transmisji dzięki długoterminowym umowom dotyczącym praw medialnych obowiązującym co najmniej do 2027 roku. Premier League natomiast skorzysta z podwyżki wartości praw międzynarodowych od sezonu 2025/26, głównie dzięki nowym umowom w regionach MENA i APAC. Ponadto, w listopadzie Premier League ogłosiła plany utworzenia własnej platformy medialnej, co może zmienić jej model biznesowy. Ta inicjatywa, mająca wystartować w sezonie 2026/27, będzie odpowiedzialna za produkcję i dystrybucję treści medialnych na rynkach międzynarodowych, co może zmienić relacje ligi z partnerami telewizyjnymi.

Średnie przychody z dnia meczowego, transmisji i działalności komercyjnej generowane przez kluby Money League (w mln €): 2017–2024.

Fot. Deloitte.

Istnieje wyraźna różnica w modelach generowania przychodów między dwiema grupami klubów w Money League 2023/24. Dla klubów z pierwszej dziesiątki przychody komercyjne stanowią dominujące źródło dochodów, odpowiadając za 48% ich przychodów. W przeciwieństwie do tego, dla klubów zajmujących miejsca 11–20 kluczowym źródłem dochodów są transmisje, które stanowią 47% ich przychodów. Obie grupy generowały 18% swoich przychodów z dnia meczowego.

Trend, w którym najbardziej dochodowe kluby koncentrują się na wzroście przychodów komercyjnych, można zaobserwować w ewolucji podziału między różnymi źródłami dochodów. W sezonie 2009/10 profil przychodów klubów z miejsc 1–10 i 11–20 był w dużej mierze podobny. Przychody z dnia meczowego stanowiły odpowiednio 26% i 23% całości, z transmisji 43% i 44%, a z działalności komercyjnej 31% i 33%. Wskazuje to, że historycznie modele biznesowe klubów z Money League były stosunkowo podobne, a sukces sportowy napędzał wyniki finansowe. Chociaż 14 lat później sytuacja ta wydaje się nadal aktualna dla klubów zajmujących miejsca 11–20, to nie można tego powiedzieć o klubach z pierwszej dziesiątki. W sezonie 2023/24 składniki przychodów czołowych 10 klubów były znacznie bardziej ukierunkowane na działalność komercyjną, co powoduje różnice w jej znaczeniu (1–10: 48%; 11–20: 34%) oraz transmisjach (1–10: 34%; 11–20: 47%) między obiema grupami.

Sytuacja ta wskazuje, że podczas gdy wiele klubów z Money League wykorzystuje swoją globalną pozycję do zwiększania przychodów, zwłaszcza ze sponsoringu i sprzedaży detalicznej, niektóre kluby – zwłaszcza te z dolnej połowy zestawienia – nadal są silnie zależne od sukcesów na boisku. Od sezonu 2016/17 w pierwszej dziesiątce Money League znalazło się tylko 11 klubów, podczas gdy w dolnej połowie rankingu pojawiło się aż 18 różnych drużyn.

Analiza klubów
Real Madryt stał się pierwszym klubem piłkarskim, który w sezonie 2023/24 wygenerował ponad 1 miliard euro przychodu, zajmując tym samym pierwsze miejsce w Money League 2025. Zakończenie prac modernizacyjnych na stadionie Bernabéu przyczyniło się do wzrostu przychodów z dnia meczowego do 248 milionów euro, co oznacza wzrost o 103% w porównaniu z poprzednim rokiem. Ten wzrost wynikał głównie z wprowadzenia licencji na osobiste miejsca siedzące (Personal Seat Licenses), które przyniosły dodatkowe 76 milionów euro, sprzedaży nowych miejsc VIP oraz zwiększenia pojemności stadionu od grudnia 2023 roku. Klub odnotował również 20% wzrost przychodów komercyjnych (z 403 do 482 milionów euro), wspierany przez większą sprzedaż towarów i nowy sponsoring na rękawach koszulek.

Fot. Deloitte.

Manchester City pozostał angielskim klubem generującym najwyższe przychody, osiągając wynik 838 milionów euro. Różnica w przychodach między dwoma najlepszymi klubami Money League w sezonie 2023/24 wyniosła 208 milionów euro – to największa różnica w historii (poprzedni rekord: 84 miliony euro w sezonie 2018/19).

Wiele klubów podkreśliło znaczenie inwestycji w infrastrukturę jako kluczowego czynnika wzrostu przychodów. Na przykład Liverpool (715 milionów euro) i Olympique Lyon (264 miliony euro) skorzystały z takich projektów, dzięki wyższej frekwencji na stadionach oraz organizacji wydarzeń pozasportowych, co zwiększyło przychody z dnia meczowego i działalności komercyjnej. Z kolei FC Barcelona spadła na 6. miejsce w rankingu po spadku przychodów o 40 milionów euro – z 800 milionów w sezonie 2022/23 do 760 milionów w 2023/24. Spadek ten wynikał z redukcji przychodów z dnia meczowego o 63 miliony euro, spowodowanej rozgrywaniem meczów na stadionie Estadi Olímpic Lluís Companys, który ma prawie połowę pojemności Spotify Camp Nou, obecnie w trakcie przebudowy. Jednakże, po planowanym powrocie na Spotify Camp Nou w 2025 roku (z pełnym zakończeniem prac przed sezonem 2026/27), klub spodziewa się znaczących wzrostów przychodów z dnia meczowego i działalności komercyjnej w kolejnych latach.

Cztery z dziesięciu najlepszych klubów w Money League wskazały sprzedaż detaliczną i sponsoring jako kluczowe źródła przychodów w sezonie 2023/24. Zdolność do generowania dodatkowych przychodów komercyjnych w ostatnich latach dzięki aktywizacji marki pozwoliła takim klubom jak Tottenham Hotspur i Liverpool utrzymać się w pierwszej dziesiątce, a AC Milan na 13. miejscu pomimo braku dochodów z lukratywnych transmisji UEFA Champions League. Olympique Lyon również skutecznie skapitalizował swoją markę, uzyskując jednorazowe 27 milionów euro z tytułu opłat licencyjnych za przekazanie na 50 lat praw do marki „Olympique Lyonnais” na rzecz OL Féminin.

Podobnie jak w poprzednich latach, sukcesy sportowe odgrywały kluczową rolę w zapewnieniu impulsu finansowego. W sezonie 2023/24 kluby takie jak Arsenal (717 mln euro), Borussia Dortmund (514 mln euro), Newcastle (372 mln euro) i Aston Villa (310 mln euro) zwiększyły swoje przychody dzięki uczestnictwu w rozgrywkach UEFA oraz poprawie wyników krajowych, co przełożyło się na wyższe wpływy z transmisji. Z kolei Juventus (356 mln euro) spadł z 11. na 16. miejsce, co jest najniższym wynikiem w historii jego obecności w Money League. Klub odnotował spadek ogólnych przychodów o 18%, w tym 37% spadek przychodów z transmisji (58 mln euro).

Skład klubów zajmujących miejsca 11–20 potwierdza wpływ wyników sportowych na wyniki finansowe. Przykładem może być Eintracht Frankfurt (245 mln euro), który w sezonie 2023/24 wypadł z pierwszej dwudziestki po spadku przychodów z transmisji o 34% (spadek całkowitych przychodów o 16%) w wyniku uczestnictwa w Lidze Konferencji zamiast w Lidze Mistrzów. Ten przykład dodatkowo podkreśla różnice w modelach biznesowych między klubami z Money League i rolę zdolności do generowania przychodów komercyjnych. To właśnie te przychody pozwoliły takim klubom jak Liverpool, Tottenham Hotspur i Chelsea utrzymać pozycję w pierwszej dziesiątce pomimo zmniejszonych wpływów z transmisji wynikających z braku udziału w Lidze Mistrzów.

Fot. Deloitte.

Perspektywy na przyszłość
Według analizy Deloitte, w 2025 roku na całym świecie realizowanych jest ponad 300 projektów stadionowych, obejmujących zarówno modernizacje, jak i budowę nowych obiektów. Choć nie wszystkie te projekty dotyczą klubów piłkarskich, świadczą o rosnącym skupieniu branży na tworzeniu stabilnych i zdywersyfikowanych źródeł przychodów dzięki stadionom wykorzystywanym również poza dniami meczowymi. Oprócz zwiększania pojemności, aby zaspokoić nadmiarowe zapotrzebowanie, kluby koncentrują się na budowie nowoczesnych centrów rozrywki, które zapewniają lepsze doświadczenia dla graczy, artystów, kibiców i lokalnej społeczności przez cały rok. Jednocześnie stadiony, podobnie jak kluby piłkarskie, są postrzegane jako dobra wspólne, dlatego kluczowe jest, aby uwzględniały potrzeby i dobrobyt lokalnych społeczności.

Dodatkowo, pięć największych lig europejskich wkracza w okres stabilności w zakresie krajowych dochodów z transmisji, a tylko Premier League i La Liga mogą liczyć na znaczące wzrosty dzięki prawom międzynarodowym. Kolejnym istotnym źródłem przychodów może być jednak zwiększenie liczby rozgrywanych meczów przez kluby, wynikające z wprowadzenia nowych formatów istniejących rozgrywek. Wpływ ten będzie widoczny już od sezonu 2024/25 w związku ze zmianami w rozgrywkach klubowych UEFA oraz rozszerzonym Klubowym Mistrzostwem Świata FIFA, które odbędzie się między czerwcem a lipcem 2025 roku.

Z finansowego punktu widzenia rozszerzone rozgrywki UEFA zwiększą możliwości generowania przychodów przez europejskie kluby spoza największej piątki lig, ponieważ więcej drużyn zakwalifikuje się do fazy ligowej, rozgrywając większą liczbę meczów. Według analizy Deloitte, wygrana w Lidze Mistrzów może przynieść klubowi dodatkowe około 15 milionów euro w porównaniu do poprzedniego formatu (w przypadku Ligi Europy: około 8 milionów euro, a Ligi Konferencji Europy: około 3 miliony euro). Podobnie Klubowe Mistrzostwa Świata FIFA mają przynieść znaczące korzyści finansowe niektórym klubom spoza Europy, takim jak Flamengo, który w tym roku znalazł się w czołowej trzydziestce Money League po raz pierwszy od sezonu 1996/97, oraz Inter Miami.

Jednak konieczne jest zrównoważenie optymalizacji przychodów z dobrostanem zawodników, ponieważ wielu interesariuszy dostrzega wpływ większego obciążenia graczy. Kluby takie jak Real Madryt, Manchester City i Flamengo, uczestniczące w Klubowych Mistrzostwach Świata FIFA w 2025 roku, mogłyby w sezonie 2024/25 rozegrać odpowiednio 68, 74 i 87 meczów.

W październiku 2024 roku FIFPro Europe złożyło formalną skargę do Unii Europejskiej dotyczącą międzynarodowego terminarz meczów. Jeśli problemów tych nie uda się rozwiązać, istnieje ryzyko finansowe w przypadku strajku, na który może zdecydować się związek zawodowy w trakcie sezonu. Zarządzanie obciążeniem zawodników jest również kluczowe dla zapewnienia wysokiej jakości gry i rozrywki, której oczekują kibice, nadawcy, sponsorzy i inwestorzy. Brak rozwiązania tego kluczowego wyzwania może w dłuższej perspektywie zaszkodzić wartości futbolu we wszystkich jego aspektach.

Wraz z wprowadzaniem nowych rozgrywek i zmian w istniejących formatach, znaczenie wyników sportowych w generowaniu sukcesu finansowego klubów będzie rosnąć. Najlepsze kluby w Money League od lat wykorzystują swoje sukcesy sportowe jako katalizator do rozwoju globalnych marek sportowych i rozrywkowych. Przeskok w rankingach będzie wymagał od klubów z niższych miejsc znaczącej poprawy wyników sportowych, a także rozwijania marki i etosu, które będą oddziaływać na międzynarodowych odbiorców zarówno na stadionach, jak i w przestrzeni cyfrowej.