„Istnieje 50–60% szans, że zawodnik po takiej kontuzji wróci dokładnie na swój poprzedni poziom”

Doktorze Gelber, w przypadku tak złożonego urazu jak zerwanie więzadła krzyżowego przedniego, zerwanie więzadła pobocznego strzałkowego oraz zerwanie ścięgna mięśnia podkolanowego, jakie jest największe wyzwanie przy planowaniu operacji i zapewnieniu stabilności kolana w przyszłości?
Przede wszystkim, poboczna część kolana jest nazywana przez specjalistów „ciemną stroną kolana”, ponieważ jest to najmniej zrozumiała część tej struktury. Kiedy przewodniczyłem Europejskiemu Komitetowi zajmującemu się tymi urazami, przeprowadziliśmy globalną ankietę wśród 1000 specjalistów i okazało się, że nie ma żadnego konsensusu, a większość lekarzy leczyła mniej niż 5 takich przypadków rocznie. Gdy oceniliśmy to razem z 27 najbardziej doświadczonymi chirurgami na świecie, konsensus osiągnął już ponad 80%. Dlatego ten uraz powinien być leczony przez wysoko wykwalifikowanego specjalistę, który ma doświadczenie w tego typu kontuzjach. Aby to wyjaśnić, część przyśrodkowa (wewnętrzna) kolana ma struktury bardziej płaskie, co umożliwia stały kontakt między ich uszkodzonymi częściami. Dlatego leczenie zachowawcze lub niechirurgiczne jest zazwyczaj skuteczne. Natomiast w pobocznej (zewnętrznej) części struktury mają kształt lin, a jeśli się zerwą, ich końce nie będą się stykać, więc nie zagoją się samoistnie. Wracając do pytania, największym wyzwaniem jest prawidłowe zrozumienie, które elementy są rzeczywiście uszkodzone, ponieważ jest ich wiele, a każde ma różne znaczenie. Dlatego konieczna jest szeroka znajomość anatomii tego obszaru. Pamiętam, jak na początku mojej kariery jako anatom spędzałem godziny na studiowaniu tej części kolana, aby w końcu ją zrozumieć.

Czy są jakieś konkretne techniki, które stosuje pan w takich przypadkach, których inni chirurdzy nie brali pod uwagę? Jakie obecne postępy w chirurgii pozwalają zoptymalizować powrót do zdrowia w przypadku takich licznych i skomplikowanych urazów? 
Rozwinęliśmy techniki nazywane małoinwazyjnymi. Dzięki nim, przy minimalnych nacięciach, możemy odbudować te struktury, a pacjent szybciej wraca do zdrowia. Wymagało to wielu lat badań, aby uczynić tę technikę bezpieczną i zminimalizować ryzyko uszkodzenia innych struktur przy mniejszych nacięciach niż w tradycyjnych operacjach. Jest wiele technicznych detali, których nauczyliśmy się i udoskonaliliśmy na przestrzeni lat. Kiedy 15 lat temu wyniki nie były optymalne, teraz osiągamy zaskakująco dobre rezultaty przy tak poważnych urazach. Kolejnym istotnym aspektem jest to, że w niektórych przypadkach, jak u Daniego Carvajala, należy operować bardzo szybko, po kilku dniach, kiedy stan zapalny zmniejszy się, aby spróbować naprawić to, co można, i zrekonstruować to, czego nie da się naprawić. Większość chirurgów czeka 3–4 tygodnie, aby przejść bezpośrednio do całkowitej rekonstrukcji, ale widzieliśmy, że to nie jest najlepsze rozwiązanie w tych przypadkach.

Wiele mówi się o szacowanym czasie powrotu do zdrowia, między 8 a 10 miesięcy w przypadku Carvajala, ale jakie czynniki decydują o tym, czy zawodnik może powrócić do gry na elitarnym poziomie po tak poważnym urazie? Jaką rolę odgrywa aspekt psychiczny w rehabilitacji? 
Spośród wszystkich czynników związanych z powrotem do sportu, czas od operacji jest być może najmniej istotny. Jest to konieczny czynnik, ale zdecydowanie niewystarczający. W tym przypadku nie mówiłbym o mniej niż 12 miesiącach rehabilitacji. Innym aspektem jest powrót na ten sam poziom sportowy, co, mówiąc chłodno, statystycznie wynosi nie więcej niż 50-60%. Negatywnym czynnikiem jest fakt, że piłkarze często mają nogi w kształcie litery „O”, jak to nazywamy technicznie, co oznacza, że są łukowato wygięte, jak to wyraźnie widoczne było u Rivaldo. To jest negatywny czynnik dla skutecznej rehabilitacji, ponieważ wywiera ogromne obciążenie na odbudowane więzadła, mogąc je rozciągnąć do tego stopnia, że operacja może się nie powieść. U zwykłych ludzi często korygujemy to wygięcie nóg, aby uniknąć potencjalnych komplikacji, zwłaszcza w przypadkach, które miały miejsce już jakiś czas temu. Jednak u profesjonalnego piłkarza taka korekcja kształtu nóg jest absolutnie przeciwwskazana, ponieważ oznaczałaby koniec jego kariery. Z kolei stan psychiczny w przypadku tak poważnych urazów jest kluczowy, ponieważ frustracja, lęki i negatywne myśli mogą znacząco utrudnić optymalną rehabilitację.

Pracował pan z wieloma sportowcami, którzy doznali skomplikowanych urazów kolan. Z pana doświadczenia, co odróżnia zawodników, którym udaje się wrócić do pełnej sprawności, od tych, którzy nie mogą osiągnąć swojego wcześniejszego poziomu po tak poważnej kontuzji? 
Jednym z głównych czynników jest precyzyjne zdiagnozowanie, jaki uraz dokładnie dotknął sportowca. W przypadku uszkodzeń więzadeł pobocznych istnieje wiele wariantów pod względem złożoności i stopnia powagi. Ważnym czynnikiem jest także kształt nóg, o czym już wspominaliśmy, a także doświadczenie chirurga, zarówno w kwestii momentu przeprowadzenia operacji, jak i w technicznych aspektach tak skomplikowanej procedury.

Doktorze, jest pan znany z rozwiązywania problemów z kolanami, których inni nie byli w stanie rozwiązać. Rzeczywiście, znani traumatolodzy sportowi zwracają się do pana w sprawach złożonych przypadków. Jakie podejście przyjmuje pan w przypadku Carvajala, aby zapobiec przyszłym nawrotom urazu i zagwarantować, że zawodnik nie tylko wróci, ale też będzie miał pełne zaufanie do swojego kolana? 
To prawda, że wielu kolegów wysyła nam swoich pacjentów po nieudanych operacjach lub z wątpliwościami, jak postępować. Bez wątpienia najważniejszy jest rodzaj przeprowadzonej operacji. Istnieje wiele sposobów leczenia, a najistotniejsze jest indywidualne podejście do każdego przypadku. Często zdarza się, że specjaliści stosują tę samą technikę w przypadku wszystkich urazów więzadeł pobocznych. My uważamy, że należy dostosować się do konkretnego urazu pacjenta, a nie odwrotnie. Dlatego stosujemy co najmniej sześć różnych technik, w zależności od konkretnego przypadku.

Wielokrotne urazy tego typu zwykle mają wpływ na karierę piłkarza. Czy uważa pan, że Carvajal może powrócić do 100% swojej wcześniejszej formy, czy zawsze będzie musiał mierzyć się z pewnym stopniem ograniczeń? 
Możliwość powrotu do sportu jest dość wysoka, ale powrót na wcześniejszy poziom będzie zależał od przeprowadzonej operacji i od tego, jak będzie się czuł po niej. Innymi słowy, są przypadki, w których podczas operacji okazuje się, że zniszczenia są większe, niż przypuszczano wcześniej. Niestety, jako ludzie nie jesteśmy w stanie naprawić wszystkiego. Dlatego, jeśli obecne możliwości techniczne nie pozwolą na pełne usunięcie wszystkich urazów, wyniki będą poniżej oczekiwań. Mówiąc ogólnie, oceniam, że istnieje 50–60% szans, że zawodnik po takiej kontuzji wróci dokładnie na swój poprzedni poziom.

W ostatnich latach obserwujemy znaczący wzrost liczby meczów, w których uczestniczą piłkarze, ze względu na zbyt napięty kalendarz. Czy uważa pan, że ta kumulacja spotkań, przy mniejszej ilości czasu na odpoczynek i regenerację, może być czynnikiem decydującym w przypadku poważnych kontuzji, takich jak te, których doznał Carvajal? 
Nie jestem w tym względzie aż tak pesymistyczny. Oczywiście, jest więcej kontuzji, ponieważ rozgrywa się więcej meczów. To kwestia prostych obliczeń. Jednak w przypadku tego konkretnego urazu doszło do mechanicznego uszkodzenia, czyli bezpośredniego uderzenia w kolano, które mogło się wydarzyć w dowolnym momencie gry lub sezonu.

Doktorze Gelber, jeśli miałby pan przekazać wiadomość nadziei kibicom i samemu zawodnikowi, co powiedziałby pan o przyszłości jego kariery po przebyciu tak poważnego urazu? 
Można kontrolować tylko to, co od nas zależy. Dlatego należy się skoncentrować na tym, co można zrobić w procesie rehabilitacji i dać z siebie wszystko. Znam osobowość Daniego Carvajala i jestem pewien, że da z siebie maksimum. Niemniej jednak ważne jest, aby być szczerym wobec zawodnika, aby jego oczekiwania były realistyczne, tak aby w razie niepowodzenia emocjonalny cios nie był większy, niż to konieczne.