Real Madryt klubem piłkarskim z największymi przychodami na świecie

Łączne przychody wygenerowane przez 20 największych klubów Money League w sezonie 2022/23 wyniosły rekordowe 10,5 milarda euro, co stanowi 14% wzrost w stosunku do poprzedniego roku i poziomów sprzed pandemii (9,2 miliarda euro – zarówno w sezonie 2021/22, jak i 2018/19).

Kluby wygenerowały rekordowe przychody z dni meczowych w wysokości 1,9 miliarda euro w sezonie 2022/23, napędzane wysokim poziomem popytu kibiców na sport na żywo, gdy stadiony po raz kolejny zostały otwarte przy pełnej pojemności w całej Europie. Ogólnie rzecz biorąc, 13 z 20 największych klubów odnotowało rekordowe przychody z dnia meczu, przy czym wzrost ten w dużej mierze można przypisać klubom z Bundesligi, Serie A, Ligue 1 i La Ligi. Wiele klubów rywalizujących w tych ligach zgłosiło zwiększone wykorzystanie stadionów w stosunku do poziomów sprzed pandemii, a włoskie kluby AC Milan, Iter i Napoli zgłosiły dwucyfrowe wzrosty w stosunku do poziomów z sezonu 2018/19. Pandemia jest już za nami, a chęć oglądania piłki nożnej na żywo na stadionach jest na najwyższym poziomie. Wiele klubów reaguje, koncentrując się na dostarczaniu lepszych wrażeń kibicom, aby napędzać dalszy wzrost.

Oprócz rekordowych przychodów z dnia meczu, kluby Money League wygenerowały również rekordowe przychody komercyjne, które w sezonie 2022/23 wyniosły 4,4 mialrda euro, co stanowi wzrost o 16% w porównaniu z rokiem poprzednim. Przychody komercyjne stanowiły największy strumień przychodów klubów Money League po raz pierwszy od sezonu 2015/16 (z wyłączeniem sezonu 2019/20, na który wpływ miał COVID-19). Warto zauważyć, że 17 z 20 największych klubów odnotowało wzrost przychodów komercyjnych rok do roku, przy czym wzrost ten można w dużej mierze przypisać lepszej sprzedaży detalicznej, przychodom z wydarzeń niezwiązanych z dniami meczowymi oraz odzyskaniu przychodów ze sponsoringu, na które wpływ miała pandemia.

Kluby Money League odnotowały stosunkowo niewielki wzrost przychodów z transmisji (5%). Średnie przychody z transmisji klubów Premier League wzrosły do 243 milionów euro z 208 milionów euro, co wynika z około 30% wzrostu wartości międzynarodowych praw do transmisji Premier League. Wzrost przychodów z transmisji w klubach Money League był jednak ograniczony, ponieważ sezon 2022/23 przypadł na istniejące cykle transmisji krajowych dla najlepszych lig niemieckich, włoskich i francuskich, podczas gdy początek nowych cykli praw krajowych w Anglii i Hiszpanii był stosunkowo płaski w porównaniu z poprzednimi cyklami.

Przychody z transmisji zostały również zwiększone w wyniku przychodów klubowych pochodzących z inwestycji firmy private equity CVC Capital Partner w Ligue 1. Zapewniło to skumulowany wzrost o około 120 milionów euro dla Paris Saint-Germain i Marsylii. Według doniesień, podobną możliwość inwestycyjną rozważa Deutsche Fußball Liga, która reprezentuje Bundesligę i 2. Bundesligę w Niemczech, ponieważ liga negocjuje z potencjalnymi inwestorami sprzedaż mniejszościowego udziału, do 8%, w przychodach medialnych i komercyjnych.

Ogólnie rzecz biorąc, kluby Money League odnotowały średni przychód w wysokości ponad 500 milionów euro, przy czym przychody komercyjne i z transmisji wyniosły odpowiednio 222 miliony euro (42%) i 213 milionów euro (40%), a następnie przychody z dnia meczu (93 miliony euro, 18%).

Analiza klubów
Real Madryt przyćmił Manchester City, stając się klubem piłkarskim generującym największe przychody w sezonie 2022/23 po raz pierwszy od sezonu 2017/18. Real Madryt odnotował rekordowe przychody w wysokości 831 milionów euro, co oznacza wzrost o 118 milionów euro w porównaniu z rokiem ubiegłym. Wzrost klubu można w dużej mierze przypisać dobrym wynikom sprzedaży detalicznej i wyższej frekwencji na stadionie, po złagodzeniu ograniczeń związanych z COVID-19.

Pomimo rekordowego sezonu zarówno na boisku, jak i poza nim, Manchester City spadł na drugie miejsce w rankingu 2024. Klub odnotował najwyższe w historii przychody za sezon, 826 milionów euro, napędzane udanymi sezonami w Lidze Mistrzów i Premier League, które zwiększyły zarówno przychody z transmisji, jak i przychody komercyjne odpowiednio o 50 milionów euro i 26 milionów euro.

Paris Saint-Germain (802 miliony euro) po raz pierwszy w historii Money League znalazło się w pierwszej trójce, wyprzedzając Barcelonę (800 milionów euro). Paryski klub odnotował wzrost o 148 milionów euro rok do roku, co w dużej mierze wynikało z jego udziału we wspomnianej inwestycji CVC, która wygenerowała dla klubu 83,5 miliona euro.

FC Barcelona awansowała jednak z 7. miejsca na 4. pozycję. Jej wyższe moejsce jest spowodowane powrotem kibiców na stadiony, rekordową sprzedażą karnetów i merchandisingiem oraz wzrostem przychodów ze sponsoringu. Ogólnie rzecz biorąc, przyniosło to odpowiednio 61% i 45% wzrostu przychodów z dnia meczu i przychodów komercyjnych.

Dla kontrastu, Liverpool odnotował największy spadek w rankingu rok do roku, przesuwając się z 3. na 7. miejsce i był jednym z trzech klubów Money League (obok Atlético i West Hamu), które zgłosiły spadek przychodów w porównaniu z poprzednim sezonem. Było to spowodowane spadkiem wyników na boisku zarówno w rozgrywkach krajowych, jak i europejskich.

Z kolei Atlético przesunęło się z 12. na 15. miejsce w rankingu po spadku przychodów o 30 milionów euro w porównaniu z rokiem poprzednim. Spadek ten wynika z 19% spadku przychodów z transmisji w porównaniu z sezonem 2021/22, ze względu na wcześniejsze odpadnięcie z Ligi Mistrzów oraz marginalny spadek dystrybucji La Ligi, ponieważ część przychodów została wykorzystana do obsługi umowy CVC.

Perspektywy na przyszłość
Można oczekiwać, że angielskie kluby utrzymają dobre wyniki finansowe, przynajmniej w perspektywie krótko- i średnioterminowej. Nowe krajowe umowy na transmisje w latach 2025–2029 odnotują średni roczny wzrost o około 4% w ujęciu porównywalnym, pomimo trudnych warunków rynkowych. W 2023 r. Serie A i Ligue 1 nie zdołały uzyskać ofert odpowiadających ich minimalnym cenom wywoławczym w przetargach na prawa krajowe. Pierwsza z nich ostatecznie uzgodniła umowy do 2029 roku przy marginalnym spadku średniej rocznej wartości w bieżącym cyklu, z wyłączeniem zmiennych składników, podczas gdy druga jest obecnie w trakcie prywatnych negocjacji z potencjalnymi partnerami. La Liga ma zaśc obecnie zabezpieczone prawa krajowe do 2027 roku.

Jednak wysoki popyt na sport na żywo i inną rozrywkę wskazuje na bardziej obiecujący wzrost przychodów komercyjnych i z dnia meczu. W sezonie 2022/23 wzrost przychodów został odblokowany dzięki bardziej efektywnemu wykorzystaniu stadionów przez kluby, w tym w dni wolne od meczów, i spodziewamy się, że wzrośnie on w przyszłości wraz z większym naciskiem na inwestycje w infrastrukturę.

W całej europejskiej piłce nożnej trwa już nowa fala rozwoju stadionów, finansowana na różne sposoby, w tym poprzez sprzedaż udziałów mniejszościowych (Paris Saint-Germain) i wyodrębnione inwestycje private equity, co widać w ligach hiszpańskiej i francuskiej. Kluby z całej Europy, w tym Real Madryt, Manchester City, FC Barcelona, Liverpool, AC Milan i Inter, są w trakcie budowy lub przebudowy stadionów.

Takie inwestycje ilustrują wizję klubów traktowania stadionów jako całorocznych, wielofunkcyjnych miejsc rozrywki. W czasach, gdy prawa do transmisji mogą osiągać punkt zenitu, zwiększone przychody ze stadionów mogą pomóc klubom napędzać wzrost finansowy dzięki zwiększonej pojemności i szerszej ofercie rozrywkowej, w tym wydarzeniom na żywo.

W przyszłości dywersyfikacja przychodów może okazać się szczególnie ważna dla europejskich klubów, aby uzyskać kontrolę nad większą częścią ich całkowitych przychodów. Umożliwi to klubom odizolowanie się od zmienności wyników na boisku, trudnych warunków makroekonomicznych i przyszłych wstrząsów w ekosystemie piłkarskim w czasie, gdy kluby będą musiały stawić czoła większemu stopniowi regulacji finansowych ze strony UEFA i lokalnych organów zarządzających.

Oczekuje się, że przepływ inwestycji do europejskiego futbolu będzie kontynuowany w perspektywie krótko- i średnioterminowej. Od 2022 roku siedem z 20 klubów Money League otrzymało inwestycje zewnętrzne, przy czym pięć transakcji dotyczyło udziałów mniejszościowych. Jest to zgodne z zewnętrznymi trendami makroekonomicznymi, które wpłynęły na dostępność i koszt funduszy dla inwestorów. Podczas gdy takie warunki ekonomiczne utrzymują się, może wystąpić efekt polaryzacji, w wyniku którego przyszłe inwestycje mogą koncentrować się na niższym ryzyku i stabilnych możliwościach.

Uznając, że wzrost finansowy jest jednym z rezultatów, ciągła ekspansja futbolu wiąże się również z wyzwaniami związanymi z terminarzem i zdrowiem graczy. Inne dyscypliny sportowe, w szczególności rugby, zmagały się z wyzwaniem zrównoważenia obciążenia zawodników i wzrostu komercyjnego poprzez rozszerzony kalendarz rozgrywek. Poza wpyłwem finansowym takich zmian, istnieje również potrzeba zachowania ostrożności w sposobie rozwijania gry. Konieczne jest dostosowanie interesariuszy, aby chronić jakość produktu na boisku w perspektywie długoterminowej.

Ligi pretendentów
Money League historycznie składała się z klubów europejskich, ale w najbliższym czasie może pojawić się wyzwanie, zwłaszcza ze strony klubów z USA i Brazylii. Inter Miami odnotował znaczny wzrost przychodów po podpisaniu kontraktu z Lionelem Messim w 2023 roku, podczas gdy Flamengo pukało do drzwi tegorocznej pierwszej 30. W związku z planami Klubowych Mistrzostw Świata FIFA 2025/26 z udziałem 32 drużyn (w tym 20 klubów spoza Europy), kluby te mogą skorzystać z dodatkowych źródeł przychodów. Jednak zbliżająca się ekspansja rozgrywek europejskich od sezonu 2024/25 może również wzmocnić pozycję finansową wiodących klubów.

Różnorodność i integracja
Średnio 17% członków zarządów klubów Money League zostało uznanych za zróżnicowanych etnicznie, przy wysokim stopniu rozbieżności między klubami Money League. Newcastle United i Inter zgłosiły najbardziej zróżnicowanych etnicznie członków zarządu (60%), a następnie Manchester City (50%) i Tottenham Hotspur (25%). Jednak siedem klubów nie zgłosiło różnorodności etnicznej w swoich zarządach, a siedem nie ujawniło tych informacji. W porównaniu do ubiegłego roku, kluby Money League zgłosiły, że około 10% ich zarządów było zróżnicowanych etnicznie.

Udział kobiet w zarządach klubów Money League wzrósł z ok. 9% w sezonie 2021/22 do ok. 15% w sezonie 2022/23. Jednak reprezentacja kobiet nadal pozostaje w tyle za największymi globalnymi korporacjami, ponieważ odpowiedni wskaźnik dla FTSE 350 wynosił ponad 40%.

Różnorodność stała się priorytetem dla wielu firm, które dostrzegają jej wpływ na wyniki finansowe i operacyjne. Badania wykazały, że istnieje statystycznie istotna korelacja między większą różnorodnością w zespołach zarządzających a lepszymi wynikami finansowymi, przy czym firmy o większej niż średnia różnorodności odnotowują średnio o 9% wyższe marże operacyjne (zyski przed odsetkami i opodatkowaniem).

Zrównoważony rozwój
Zaledwie pięć klubów Money League działa z ONZ na rzecz sportu i klimatu (2021/22: cztery). Regulacje dotyczące zrównoważonego rozwoju w piłce nożnej i sporcie stale rosną i mogą teraz zacząć wpływać na znaczną liczbę operacji klubowych.

Na przykład od sezonu 2022/23 UEFA upoważniła kluby uczestniczące w jej rozgrywkach do posiadania strategii odpowiedzialności społecznej, która musi obejmować ochronę środowiska, zgodnie ze strategią zrównoważonego rozwoju piłki nożnej UEFA 2030.